Historia SITG

Górnicza organizacja techniczna inżynierów powstała na przełomie XIX i XX wieku. To początek naszego Stowarzyszenia.

Pierwsza połowa XX wieku to okres odrodzenia naszej państwowości oraz polskiego górnictwa, w którym Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa było elitarną organizacją, która wywarła niemały wpływ na losy tej branży.

Po drugiej wojnie światowej Stowarzyszenie stało się masową organizacją inżynierów i techników całego polskiego górnictwa z wyjątkiem górnictwa nafty i gazu. To nasze Stowarzyszenie tworzyło klimat dla postępu naukowo-technicznego i szeregu dokonań w górnictwie, które w tym czasie ogromnie się rozwinęło, stanowiąc podstawę gospodarki kraju. Powstały nowe zagłębia węgla kamiennego, rud miedzi, siarki, cynku i ołowiu, węgla brunatnego, surowców skalnych.

Okres ostatniego dziesięciolecia XX wieku – okres zmian strukturalnych górnictwa, jego restrukturyzacji – to okres likwidacji nierentownych kopalń i zmniejszenia roli górnictwa w gospodarce kraju. Tak jak i zatrudnienie w górnictwie, tak i ilość członków i kół Stowarzyszenia zmniejszyła się. Udało się nam jednak zintegrować inżynierów i techników górnictwa wobec problemów zawodu oraz narastających problemów jego członków w tym emerytów górniczych i młodej kadry, zachowując apolityczność Stowarzyszenia.

Górnictwo polskie po dokonanych przemianach jest w XXI wieku nadal dużym górnictwem, niezbędnym ogniwem suwerenności gospodarczej kraju.

Stowarzyszenie nasze odgrywać powinno w tym dziele istotną rolę.

Kalendarium

1878	Powstanie pierwszej Czytelni Polskiej – organizacji polskich studentów górników i hutników w Leoben (Austria).
1892	Powstanie podobnej organizacji „Sarmatia” we Freibergu (Niemcy). Absolwenci Akademii Górniczej w Leoben tworzą w Krakowie tajną reprezentację polskich górników i hutników, składającą się z delegatów polskich absolwentów różnych uczelni górniczych o nazwie DELEGACJA dla przeprowadzania poczynań w interesie górnictwa polskiego: uznano to jako datę powstania stowarzyszeniowego ruchu polskich inżynierów górniczych i hutniczych.
1890- 1894	Powstanie Stowarzyszenia Studentów Polaków obejmującego słuchaczy Instytutu Górniczego w Petersburgu (Rosja).
1894	Pierwsze zebranie DELEGACJI w Krakowie i wybór przewodniczącego, którym został Stanisław Kontkiewicz.
1896	Założona została Delegacja Zachodnia VII Sekcji Górniczo-Hutniczej Towarzystwa Popierania Rosyjskiego Przemysłu i Handlu w Petersburgu z siedzibą w Dąbrowie Górniczej.
1897	Założenie Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Techników Górniczych w Okręgach Górniczych Królestwa Polskiego z siedzibą w Dąbrowie Górniczej. Od tego roku do 1903 w „Przeglądzie Technicznym” zaczął się ukazywać dodatek „Górnictwo i Hutnictwo” pod redakcją Komitetu pod przewodnictwem Mieczysław Grabińskiego.
1898	Powołano „Krajowe Towarzystwo Górnicze” w Krakowie
1903	Pierwsze wydanie polskiego czasopisma górniczego i hutniczego – pod nazwą „Przegląd Górniczo-Hutniczy”.
1906	I Zjazd Polskich Górników w Krakowie, w którym wzięło udział 200 uczestników i 69 osób towarzyszących z zaborów austriackiego, rosyjskiego i pruskiego. Zjazd utworzył jawną już „Stałą DELEGACJĘ”, której przewodniczącym został ponownie Stanisław Kontkiewicz. Następnym przewodniczącym w latach 1910-1915 był Jan Alfons Surzycki, a po nim kierownictwo objął Jan Zarański
1910	We Lwowie odbył się II Zjazd Polskich Górników i Hutników
1919	Na zebraniu w Bytomiu powstaje Towarzystwo Górników i Hutników Ziem Polskich dotychczasowego Zaboru Pruskiego.
1920	Powstaje Związek Górników i Hutników Polskich scalający wszystkie dotychczasowe organizacje.
1921	Koło Śląska Cieszyńskiego i Moraw z zarządem w Cieszynie łączy się z Kołem Górnośląskim, tworząc Koło Śląskie z siedzibą w Katowicach. Jego przewodniczącym zostaje Antoni Rowiński, a sekretarzem Leopold Szefer. W Warszawie zorganizowano Koło Związku Górników i Hutników Polskich, którego przewodniczącym wybrano Hieronima Kondratowicza.
1922	Walne zebranie w Krakowie przedstawicieli Kół śląskiego, dąbrowskiego, krakowskiego i warszawskiego, przyjmuje nazwę „Stowarzyszenie Polskich Inżynierów Górniczych i Hutniczych”. Siedzibą Zarządu Głównego stały się Katowice. Prezesem jest od 1918r. Witold Sągajłło, który pełni tę funkcję do 1928r. Liczba członków w 1921r. wynosi 268. W Katowicach odbył się III Zjazd Górników i Hutników Polskich.
1923	Rośnie liczba członków Stowarzyszenia. W 1929r. było ich 412, z końcem 1938 – 562. Szczególny wzrost następuje w kole Śląskim ze 192 członków w 1929r. do 368 w 1938r.
1923-1939	Rośnie liczba członków Stowarzyszenia. W 1929r. było ich 412, z końcem 1938 – 562. Szczególny wzrost następuje w kole Śląskim ze 192 członków w 1929r. do 368 w 1938r. Od 1929 r. zaczyna ukazywać się rocznik Stowarzyszenia redagowany przez Stanisława Kossutha i Eugeniusza Górkiewicza. W 1930 r. Stowarzyszenie przejęło wydawanie „Przeglądu Górniczo-Hutniczego”. W 1930 roku zorganizowane zostało odrębne Stowarzyszenie Hutników Polskich, którego organem stał się miesięcznik „Hutnik”. Kolejnymi prezesami Zarządu Głównego byli od 1929r. do 1935r. Antoni Kamieński, następnie Eugeniusz Górkiewicz, a od 1938r. Władysław Biernacki. Członkami honorowymi Stowarzyszenia byli: Hieronim Kondratowicz (1919). Wojciech Korfanty (1923), Ferdynand Jastrzębski, Zenon Jędrkiewicz (1930), Karol Bohdanowicz, Jan Zarański, Antoni Kamieński, Stanisław Rażniewski (1935), Witold Sągajłło (1937). Kolejne Krajowe Zjazdy górnicze odbywają się: IV Krakowie w 1932, V w Katowicach w 1937 i VI w Krakowie w 1938 r. W 1935r. utworzono Polski Związek Absolwentów Szkół Górniczych, którego przewodniczącym został Wiktor Sławiński. Liczył on w 1937r. 435 członków.
1946	Zjazd inżynierów i techników górnictwa w Katowicach powołuje Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Polskiego Przemysłu Węglowego z oddziałami w Bytomiu, Katowicach, Krakowie, Wałbrzychu, Zabrzu, Rybniku i Sosnowcu. Liczba członków wynosi ok. 1800. Prezesem został – Stanisław Kossuth.
1948-1955	Kolejnymi Prezesami Zarządu Głównego byli: Jan Stefański (1948 –1950), Michał Gawędzki (1950 – 1951), Wiktor Sławiński (1951 –1952), Marcin Borecki (1952 –1955). W związku z rozszerzeniem działalności Stowarzyszenia na inne branże górnicze poza górnictwem węglowym w 1953 r. przyjęto nowy Statut oraz nazwę „Stowarzyszenie Naukowo-Techniczne Inżynierów i Techników Górnictwa” (SNTiTG). Statut przyjmuje trójstopniową organizację: koła zakładowe, oddziały i Zarząd Główny. W latach 1952-1954 liczba członków wzrosła z 5,7 tys. do 10,7 tys. a liczba oddziałów z 11 do 15, kół zakładowych ze 129 do 207. W 1953 r. zorganizowano pierwszy festiwal filmów górniczych. Powstają Oddziały: w Mysłowicach (1949), Częstochowie (1950), we Wrocławiu (1952), w Warszawie (1952), w Chorzowie, Gliwicach (1953), w Kielcach i Kłodawie (1955).
1957	Nadzwyczajny Walny Zjazd zmienia nazwę stowarzyszenia na „Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa”. Prezesem Zarządu Głównego był od 1955r. Jan Mitręga, który pełnił tę funkcję do 1975 r. Przy Zarządzie Głównym powołano Komisję Tradycji i Muzealnictwa Górniczego. Powstaje Oddział górnictwa rud w Bytomiu i Bolesławcu.
1959	Powstaje oddział w Zabrzu z połączenia z oddziałem w Gliwicach i oddział w Poznaniu z likwidacji Oddziału w Kłodawie.
1963	Organami Stowarzyszenia stają się „Przegląd Górniczy” oraz „Wiadomości Górnicze”. Liczba członków dochodzi do 21 tys. Powstaje oddział w Rzeszowie – przeniesiony w 1966 do Tarnobrzegu.
1967	Powołany zostaje Zespół Rzeczoznawców przy Zarządzie Głównym SITG. Liczba członków przekracza 30 tys., a liczba kół 300.
1969	Powstaje oddział Wrocław II z oddziału w Bolesławcu, przeniesiony w 1972 r. do Lubina.
1975-1990	Prezesami Zarządu Głównego są kolejno: Jerzy Malara (1975 –1981 i 1983 – 1991) i Mieczysław Glanowski (1981 – 1983). W 1982 r. powstaje Oddział w Lublinie. Ilość członków dochodzi w 1987r. do 59 tys., a ilość kół w 1988r. do 365. Kondycja polskiego górnictwa spowodowała spadek liczebności członków do 44 tys. i kół do 307 w 1990 r.
1991	XX Zjazd – Prezesem Zarządu Głównego zostaje Tadeusz Demel a Sekretarzem Generalnym Eugeniusz Ragus. Powstaje biuletyn „Wspólne Sprawy”. Oddział górnictwa rud w Bytomiu przeniesiony zostaje do Bukowna, a Oddział w Poznaniu do Konina. Wznowiono współpracę z górniczymi stowarzyszeniami Słowacji, Węgier i Jugosławii.
1992	Z inicjatywy Sekretarza Generalnego powstaje pierwsza Monografia Górniczych Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych i założona zostaje Kronika Zarządu Głównego. Odbywa się pierwszy Sejmik Młodej Kadry Górniczej na którym założono Komisję Młodej Kadry. Zorganizowano I Kongres Seniorów. Zorganizowano I Ogólnopolską Biesiadę Piwną. Współpracę z zagranicą rozszerzono o stowarzyszenie górnicze Anglii, Francji i Niemiec. Stowarzyszenie obchodzi 100-lecie górniczych stowarzyszeń technicznych i z tej okazji na budynku SITG wmurowano pamiątkową tablicę. Stowarzyszenie liczy 34 tys. członków i 280 kół. Godność Honorowego Członka SITG nadano: Karolowi Jahodzie, Janowi Mitrędze, Leonardowi Plucie i Stanisławowi Stelmachowi najwybitniejszym działaczom okresu powojennego.
1993	Tadeusz Zygadłowicz wybrany zostaje wiceprezesem Rady Krajowej FSNT NOT a Zenon Michota – członkiem Komisji Rewizyjnej. Przegląd Górniczy wyłączony został z druku i kolportażu przez Sigma NOT i stał się wyłącznie własnością SITG. Skomputeryzowano pracę Biura Zarządu Głównego SITG.
1994	Wydawnictwo „Wiadomości Górnicze” przekazane zostało Państwowej Agencji Węgla Kamiennego S.A. Podpisana zostaje umowa ze stowarzyszeniem górniczym w Austrii. W nawiązaniu do tradycji lat trzydziestych XX wieku wznowiono wydawanie „Roczników” – sprawozdań rocznych. We Wrocławiu zorganizowano I Międzynarodowy Kongres Górnictwa Węgla Brunatnego.
1995	XXI Zjazd – Prezesem Zarządu Głównego zostaje Tadeusz Zygadłowicz. Stowarzyszenie liczy około 24 tys. członków i 234 koła. Członkami Honorowymi Stowarzyszenia zostają: Adam Stefan Trembecki, Adam Wziątek i Tadeusz Zastawnik. W celu podniesienia rangi naszego Stowarzyszenia, zwiększenia zasięgu i możliwości realizacji istotnych dla górnictwa problemów zawarto trójstronne porozumienie z Górniczą Izbą Przemysłowo-Handlową i Porozumieniem Związków Zawodowych „Kadra” Od tego roku rozpoczęto organizację Krajowych Zjazdów Górnictwa Odkrywkowego. Wprowadzone zostało nowe dwustopniowe odznaczenie „Zasłużony dla Stowarzyszenia” – srebrna i złota.
1996	SITG wstępuje do Europejskiej Federacji Górników i Hutników. Wznowiona zostaje współpraca z Chińskim Stowarzyszeniem Węglowym.
1997	Podpisano porozumienie o współpracy z górniczym Stowarzyszeniem Słowenii.
1998	Zainicjowano powstanie „Szkoły przepisów górniczych” przy ZG SITG i utworzenie ośrodka szkoleniowego.
1999	Zorganizowano pierwsze (coroczne) Konferencje „Problemy bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w polskim górnictwie” i „Doświadczenia z likwidacji zakładów górniczych”. Odbył się XXII Zjazd – Prezesem zostaje Tadeusz Zygadłowicz. Członkami Honorowymi zostają: Franciszek Krok, Jerzy Malara, Jerzy Strzempek, Alfred Wołczyński i Tadeusz Zagrodzki. Stowarzyszenie liczy ok. 19 tys. członków zrzeszonych w 18 oddziałach i 219 kołach. Rozpoczęty w 1996 proces wykupu terenu i budynku Stowarzyszenia w Katowicach przy ul. Powstańców 25 zostaje zakończony w 1999 r. przy znaczącej pomocy wszystkich Oddziałów SITG. Wykupiono również teren pod obiektem letniskowo-szkoleniowym w Tresnej.
2000	Założono witrynę internetową ZG SITG. Następuje komputeryzacja biura Zarządu Głównego. Stowarzyszenie liczy 15,5 tys. członków zrzeszonych w 195 kołach. W listopadzie odbyło się I Górnicze Forum Dyskusyjne na temat „Stanowiska” SITG w sprawie gospodarki paliwowo-energetycznej.
2001	W czerwcu odbyło się Górnicze Forum Dyskusyjne na temat „Stanowiska” SITG na temat aktualnego stanu i perspektyw górnictwa surowców skalnych. Utworzono integracyjną Komisję ds. Turystyki i Rekreacji. Zainicjowano stałe kontakty z parlamentarzystami i utworzono Komisję dla tej współpracy.
2002	Zarząd Oddziału w Rybniku wykupuje pomieszczenia na swoją siedzibę. Powstaje suplement pt. „Dzieje górniczego ruchu stowarzyszeniowego” autorstwa Jerzego Malary, Eugeniusza Ragusa i Tadeusza Zygadłowicza. Stowarzyszenie otrzymuje: Odznakę Honorową Państwowej Inspekcji Pracy za zasługi dla ochrony pracy oraz statuetkę „Srebrny Górnik” nadana przez Prezesa WUG
2003	XXIII Zjazd – Prezesem Zarządu Głównego zostaje ponownie Tadeusz Zygadłowicz. Stowarzyszenie liczy ok. 14 tys. członków zrzeszonych w 19 oddziałach i 177 kołach. Godność Członka Honorowego nadano: Stanisławowi Malikowi, Tadeuszowi Mierzwa, Janowi Musialik i Wacławowi Pękackiemu.
2006	W Lubinie odbyło się I Krajowe Spotkanie Młodszych Pokoleń Górniczych – kontynuowane co 2 lata.
2007	XXIV Zjazd – Prezesem Stowarzyszenia wybrano Jana Szczerbińskiego. Stowarzyszenie liczy 13698 osób w 19 oddziałach i 166 kołach. Umiera wieloletni Prezes Stowarzyszenia Jan Mitręga. Godność Członka Honorowego nadano: Mirosławowi Pawlakowi, Bogusławowi Roskoszowi, Adolfowi Sosna, Andrzejowi Zdanowskiemu i Tadeuszowi Zygadłowiczowi. Zespół pod kierunkiem Eugeniusza Ragusa opracował suplement do Monografii Stowarzyszenia pt. „Przyczynki do Historii SITG”.
2008	XXV Nadzwyczajny Zjazd dokonuje zmiany Statutu. Zasadnicza zmiana statutu polega na przekształceniu Zarządu Głównego w Radę Krajową Stowarzyszenia a dotychczasowe Prezydium w Zarząd Główny. W związku ze śmiercią kol. Jana Szczerbińskiego Zjazd wybiera na nowego Prezesa kol. Wiesława Blaschke. Liczebność Stowarzyszenia wynosi 13.875 osób w 19 oddziałach i 166 kołach. Godność Członka Honorowego nadano osobom: Bogusław Górczyk, Kazimierz Halama, Tadeusz Heda i Eugeniusz Ragus. Przewodniczącym Rady Krajowej został wybrany Eugeniusz Ragus. Oddział w Bełchatowie wybudował własną siedzibę.
2009	Stowarzyszenie otrzymuje „Złotą Odznakę za Zasługi dla Woj. Śląskiego”.
2010	Następuje kodyfikacja trójstronnego porozumienia z Górniczą Izbą Przemysłowo-Handlową i Związkiem Zawodowym „KADRA.” Eugeniusz Ragus zaprojektował i wykonał dokumentację fotograficzną Stowarzyszenia jako folder internetowy „GALERIA” w którym umieszczono około 5000 zdjęć i około 150 filmów.
2011	XXVI Zjazd ponownie wybiera na Prezesa kol. Wiesława Blaschke. Dokonuje zmiany Statutu oraz zatwierdza nową odznakę „Laur Zasług”. Stowarzyszenie liczy 14124 członków zrzeszonych w 18 Oddziałach i 166 Kołach. Na Zjeździe godność Członka Honorowego otrzymują Koledzy: Konrad Kuczyński, Jerzy Noskowski, Julian Penar i Jerzy Ryguła.
2012	Obchody 120-lecia Stowarzyszenia. Powstała „Kronika SITG ” składająca się z kilkuset zdjęć z historii Stowarzyszenia. Powstaje „Złota Księga” wybitnych działaczy. Ustanowiono nowe najwyższe odznaczenie SITG „Laur Zasług”. W Rybniku odbyło się IV Ogólnokrajowe Spotkanie Młodszych Pokoleń Górniczych a we Wrocławiu Obchody 60-lecia Oddziału. W Katowicach odbył się II Europejski Kongres Średnich i Małych Przedsiębiorstw (dotyczy firm okołogórniczych).