Podziemne wydobywanie kopalin przeobraża rozkład masy w przypowierzchniowych warstwach skorupy ziemskiej. W rejonach wyrobisk górniczych następuje jej rozrzedzenie poprzez zmniejszenie gęstości objętościowej górotworu. W górotworze otaczającym rejony z wyrobiskami następują duże zmiany zagęszczenia masy. Zjawisko to powoduje wstrząsy górotworu o dużej energii, które czasami powodują dynamiczne przemieszczenia skał do wyrobisk górniczych, ich deformacje, a także wypadki wśród załóg górniczych. Wstrząsy w kopalniach mogą być monitorowane pomiarami grawimetrycznymi. W artykule opisano wyniki ciągłych pomiarów zmian pola grawitacji w roku 2019 na stanowisku w Rybniku (KWK ROW). Pomiary przeprowadzono systemem opracowanym przez firmę Micro-g LaCoste, składającym się z grawimetru pływowego gPhoneX oraz zautomatyzowanej platformy samopoziomującej ODIN. Platforma ta amortyzuje ruch podłoża grawimetru po wystąpieniu wstrząsu, zapewniając instrumentowi utrzymanie poziomu w trakcie dalszych faz drgań podłoża. Przeanalizowano również zbiór danych o wysokoenergetycznych wstrząsach o magnitudzie lokalnej M>3, które wystąpiły w trakcie prowadzenia jednej ze ścian w pokładzie węgla 703/1 przez KWK ROW Ruch Rydułtowy. Na tej podstawie sformułowano wnioski w zakresie możliwości wykorzystania danych z monitorowania grawimetrycznego w problematyce badania i przeciwdziałania zjawiskom geodynamicznym w podziemnych wyrobiskach eksploatacyjnych. Przedstawiono również relacje pomiędzy energią wstrząsów określaną z danych sejsmologicznych a amplitudą sygnałów grawimetrycznych i na tej podstawie propozycję grawimetrycznej skali intensywności wstrząsów górniczych.

Underground mining transforms the distribution of mass in the subsurface layers of the Earth’s crust. In the areas of mining excavations, it is diluted by reducing the volumetric density of the rock mass. In the rock mass surrounding the areas with workings occur large changes in density. This phenomenon causes tremors of the rock mass of high energy, which sometimes cause rock bursts into mining excavations, their deformation as well as accidents among mining crews. Shocks in mines can be monitored by gravimetric measurements. The article describes the results of continuous measurements of changes in the gravity field in 2019 at the site in Rybnik (KWK ROW). Measurements were carried out with a system developed by Micro-g LaCoste, consisting of a gPhoneX tide gravimeter and an automated self-levelling platform ODIN. This platform absorbs the movement of the gravimeter’s ground after a shock has occurred, ensuring that the instrument maintains its level during further phases of ground vibrations. The data set on high-energy tremors with a local magnitude M> 3, which occurred during the driving of one of the walls in the 703/1 coal seam by the Coal Mine ROW Ruch Rydułtowy, was also analyzed. On this basis, conclusions were formulated regarding the possibility of using data from gravimetric observations in the research and counteracting geodynamic phenomena in underground mining excavations. The relationship between the energy of tremors determined from seismological data and the amplitude of gravimetric signals was also presented, and on this basis a proposal of a gravimetric scale of mining tremors intensity was presented.