Autorstwa: dr hab. inż. Grzegorz Mutke, prof. GIG
Opublikowano: “Przegląd Górniczy” nr 05, maj 2020 r., strony 10 – 18.
Przedstawiono wyniki pomiarów amplifikacji drgań przez nadkład warstw czwartorzędowych wykonanych na trzech wybranych poligonach badawczych w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym, charakteryzujących się wysoką sejsmicznością indukowaną działalnością górniczą. Na każdym z nich rejestrowane były drgania na stanowisku powierzchniowym oraz w otworze 30 m pod ziemią. Taki pomiar pozwalał na bezpośrednią ocenę współczynnika amplifikacji prędkości drgań PGV w domenie czasu, który jest kluczowy do określania drgań powierzchni terenu od zaistniałych i prognozowanych wstrząsów górniczych.
Współczynnik ten na poligonach badawczych osiągał dla składowych poziomych prędkości drgań, PGVHmax wartości do 2,4. Ponadto, parametr ten jest wykorzystywany do oceny stopnia intensywności drgań według Górniczej Skali Intensywności Sejsmicznej, GSIS-2017. Przedstawiono również wyliczenia podstawowej częstotliwości rezonansowej dla nadkładu warstw na poszczególnych poligonach pomiarowych oraz obliczono współczynniki amplifikacji na podstawie równań falowych dla dwuwarstwowego modelu ośrodka lepkosprężystego. Wykazano, że wartości współczynnika amplifikacji prędkości drgań w domenie czasu wyznaczone z pomiarów oraz obliczone analitycznie są porównywalne.
Measurements of vibration amplification from mining tremors in the Upper Silesian Coal Basin
The results of measurements of vibration amplification by the overburden of Quaternary layers made on three selected testing sites in the Upper Silesian Coal Basin characterized by high seismicity have been presented. At each test site, vibrations were recorded at the surface and in the 30m borehole. Such measurement allows direct assessment of the amplification coefficient of PGV vibration velocity in the time domain. This parameter is used to predict vibrations from existing and forecast mining shocks. On the testing fields an amplification coefficient reached PGVHmax up to 2.4 for horizontal components of vibration velocity. Moreover, using the PGVHmax parameter, the intensity degree is assessed according to the Mining Seismic Intensity Scale, GSIS-2017. Also calculations of the first frequency resonance for the overburden of Quaternary near surface layers on individual measurement site have been presented as well as the amplification coefficients were calculated on the basis of wave equations for a two-layer model of visco-elastic medium. It has been shown that the amplification coefficient of the vibration velocity in the time domain determined from the measurements and calculated analytically are comparable.
Słowa kluczowe: wstrząs górniczy, intensywność sejsmiczna, amplifikacja drgań, mapy zagrożenia sejsmicznego
Keywords: mining shock, seismic intensity, vibration amplification, seismic hazard maps